ผ้าพื้นเมืองภูไทห้องแซง สายใยแห่งภูมิปัญญาวัฒนธรรม อันแผงไปด้วยมนต์เสนห์
ผ้าภูไทห้องแซง
อ.เลิงนกทา จังหวัดยโสธร ลายตาม่อง เอกลักษณ์อันโดดเด่น แผงด้วยมนต์เสนห์แห่งอัตลักษณ์ผ้าพื้นเมืองภูไท
บ้านห้องแซง ต.ห้องแซง อ.เลิงนกทา จังหวัดยโสธร ชุมชมที่มีความพิเศษแต่งต่างจากที่อื่นๆ นั้นก็คือ การอนุรักษ์สืบสานฟื้นฟู วัฒนธรรมเอาไว้อย่างดียิ่ง ชนเผ่าภูไทห้องแซงมีเอกลักษณ์ที่โดดเด่น คือการทอผ้ามัดหมี่ภูไทโดยเฉพาะการแต่งกาย คนในชุมชนแห่งนี้จะแต่งกายด้วยผ้ามัดหมี่ภูไท สุภาพเรียบร้อย ยิ้มแย้มแจ่มใส นับเป็นมนต์เสน่ห์ของคนภูไทห้องแซง
นางสาวสำราญ เจริญตา สมาชิกกลุ่มทอผ้าพื้นเมืองตำบลห้องแซง ได้กล่าวถึง มนต์เสนห์อันเป็นอัตลักษณ์ของผ้าพื้นเมืองภูไท คือ จะเป็นผ้าย้อมคราม สีกรมท่า จะมีผ้ามัดหมี่หรือผ้าตาโม่ เป็นเอกลักษณ์ด้วยการนำมาพาดที่ไหล่ซ้าย หรือ ทำเป็นลายตาม่องแซมบนกระเป๋า แขนเสื้อ ชายเสื้อ และ ปกเสื้อ นอกจากนั้นจากภูมิปัญญาของชาวบ้านห้องแซง ก็ได้นำลวดลายตาม่อง มาทำเป็นของที่ระลึก ไม่ว่าจะเป็น พวงกุญแจ หมอน ย่าม กระเป๋าย่าม ผ้าถุง ผ้าพันคอ ผ้าคลุ่มไหล่ ผ้าคาดเอว ตุ๊กตา ที่คาดผม และ มาลัยกร ซึ่งปัจจุบัน กระเป๋าย่ามเป็นที่นิยมอย่างมาก เนื่องจากความโดดเด่นอันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของลวดลายตาม่อง ที่สระสวย เป็นที่สะดุจตาอย่างมาก
ในส่วนของลายผ้าภูไท ของห้องแซงนั้น มีหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น ลายพญานาค (นาคขอ) ลายที่เกิดจากความเชื่อในประเพณี และวัฒนธรรม ลายจะเป็นรูปคล้ายหัวพญานาค ลายดอกแก้ว เป็นลายที่คนสมัยก่อนตั้งชื่อลายตามธรรมชาติที่อยู่รอบตัว และดอกไม้ที่มีกลิ่นหอม ลายคมห้า เป็นลายหลักของผ้าหมัดหมี่ภูไทห้องแซง นอกจากนั้นยังมีลายมะจับ ลายดอกแค ลายนาคงอยเครือ ลายดอกพิกุล ลายต้นสน ลายแมงมุม ลายขนมตัด ฯลฯ
ภูไทห้องแซง เป็นหมู่บ้านชนเผ่าภูไท อพยพจากฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง จากเมืองเซโปนและเมืองพิน เมืองในแขวงสะหวันนะเขต เมื่อปี 2392 มาตั้งถิ่นฐานทำมาหากิน บริเวณบ้านห้องคลองปัจจุบัน ต่อมามีพรานบุญได้ตามล่าแรดผ่านมาดงมาหว้า และได้ตั้งถิ่นฐานทำมาหากินที่ ดงป่าอ้องหญ่าแซง” และได้ตั้งชื่อว่า ฮ่องแซง และเรียกผิดไปจากเดิมเป็น บ้านห้องแซง จนถึงปัจจุบัน ประชากรบ้านห้องแซง ประกอบอาชีพหลักคือการทำนามีอาชีพเสริม คือการทอผ้า ตัดเย็บผ้า เลี้ยงสัตว์ และจักสาน
ด้านนางวลัยพร แสงวงศ์ สมาชิกกลุ่มทอผ้าพื้นเมืองตำบลห้องแซง เผยว่า มีอาชีพหลักคือการทำนาและกรีดยางขาย ได้ตัดเย็บผ้าภูไท ไว้ใช้สวมใส่เอง ต่อมาทางส่วนราชการ และภาคส่วนต่าง สนับสนุนผ้าภูไทห้องแซงให้เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย ผู้คนให้ความสนใจ อยากจะสวนใส่ มากขึ้น จึงได้เริ่มมีการสั่งตัดชุดผ้าพื้นเมืองภูไทห้องแซง โดยผ่านทางกลุ่มเข้ามาเรื่อยๆ ทำให้เริ่มมีออเดอร์เข้ามา สร้างเป็นรายได้เสริมเป็นอย่างดี มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นมาก ลูกค้าสามารถออกแบบดีไซน์ชุดได้เองตามต้องการ ใช้เวลาตัดเย็บประมาณ 2-3 สัปดาห์ ราคาก็ไม่แพง
ผู้ที่สนใจ สามารถติดต่อได้ที่ กลุ่มทอผ้ามัดหมี่ผู้ไทห้องแซง ต.ห้องแซง อ.เลิงนกทา จ.ยโสธร โทร 094-751-2351 เฟสบุ๊ค : ผ้าพื้นเมือง ผ้ามัดหมี่ และวิถีผู้ไทห้องแซง
เอกชัยโปธา ข่าวภูธร รายงาน
