ชุมชนสันป่าเปา : สัมผัสวิถีชุมชนสุขภาพภายใต้การท่องเที่ยวเชิงเกษตร
มนต์เสน่ห์ภาคเหนือของไทยเชื้อเชิญให้เราเข้าไปทำความรู้จักหลากหลายที่ ทั้งในด้านธรรมชาติ วัฒนธรรม และความหลากหลายของวิถีชีวิตผู้คน บางคนชอบบรรยากาศในตัวเมือง บางคนชอบบรรยากาศรอบตัวเมือง แต่จะดีกว่าไหม ถ้าเราได้บรรยากาศนั้นครบทั้ง 2 แหล่ง ซึ่ง ‘ชุมชนสันป่าเปา’ อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ มอบให้คุณได้
‘สันป่าเปา’ น้องใหม่วงการท่องเที่ยวเชิงเกษตร
‘ชุมชนสันป่าเปา’ พร้อมต้อนรับนักท่องเที่ยวให้ได้เข้ามาเรียนรู้ ทดลอง และเปิดใจการท่องเที่ยวเชิงเกษตรและวิถีชุมชนสุขภาพ ซึ่งไม่ห่างจากตัวเมืองมาก เนื่องจากพื้นที่ดังกล่าวเป็นพื้นที่กึ่งเมืองกึ่งชนบท ห่างกันเพียง 9 กิโลเมตร ทำให้เดินทางได้ง่าย กอปรกับวิถีชาวสวนชาวนาแบบดังเดิมของที่นี่ จากการปลูกผักสวนครัวแบบอินทรีย์และปลูกข้าวแบบอินทรีย์ ทำให้เห็นถึงการอนุรักษ์ ต่อยอด และถ่ายทอดจิตวิญญาณวิถีชาวสวนและชาวนาภายในพื้นที่ไว้ได้อย่างเต็มเปี่ยม
เมื่อชาวบ้านและการอยู่ร่วมกันของชุมชนเข็มแข็งขึ้น จึงได้มีการขอทุนวิจัยเพิ่มเติมเพื่อนำร่องการท่องเที่ยวเชิงเกษตรและวิถีชุมชนสุขภาพขึ้น ภายใต้การส่งเสริมจากสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (สกสว.) เพื่อจัดทำทริป 2 วัน 1 คืนให้กับนักท่องเที่ยวได้ซึมซับกับวิถีชาวสวนและชาวนาในบริบทใหม่ที่เพิ่มเติมมูลค่า และคุณค่าของผลิตภัณฑ์ชุมชนให้มากขึ้น
2 วัน 1 คืน ทริปท่องเที่ยวแบบยั่งยืน
ชาวบ้าน เครือข่าย และทีมวิจัยภายในพื้นที่ได้ออกแบบเส้นทางและรูปแบบการท่องเที่ยว 2 วัน 1 คืน ออกเป็น 4 ส่วน ได้แก่ เรียนรู้ – ลงมือ – ผ่อนคลาย – วัฒนธรรม ซึ่งแต่ละส่วนมีรายละเอียดกิจกรรมดังนี้
เรียนรู้ : วิถีเกษตรจากศูนย์เกษตรผสมผสาน ด้วยกิจกรรมชมสวนหม่อน ชิมมะพร้าวน้ำหอมที่ปลูกภายในพื้นที่ ไปจนถึงการเข้าใจในพิธีทำขวัญข้าว ผ่านการบอกเล่าจากผู้สูงอายุภายในพื้นที่
ลงมือ : เก็บธรรมชาติที่เป็นพืชผักและสมุนไพรสุขภาพมาจัดการเป็นมื้ออาหาร เช่น ยำปืนนกไส้ แกงผักกะสังใส่ปลาแห้ง และเมื่ออิ่มท้องแล้ว ยังมีกิจกรรมเกี่ยวข้าวให้ได้ลองทำ เพื่อเข้าใจวิถีชุมชนสันป่าเปาได้อย่างลึกซึ้ง
ผ่อนคลาย : ด้วยบ้านพักแบบโฮมสเตย์ของชาวบ้านภายในพื้นที่ ซึ่งเป็นการช่วยกระจายรายได้สู่ชุมชนได้แบบยั่งยืน
วัฒนธรรม : นั่งสามล้อพ่วงข้างชมความเป็นมาของสันป่าเป่า ผ่านสถานที่ศักดิ์สิทธิ์หลายแห่ง เช่น น้ำบ่อทิพย์ วัดต้นสาร ต้นเปาเก่าแก่ แห่งวัดสันต้นเปา เป็นต้น
2 วัน 1 คืนที่ได้สัมผัสในทริป แสดงให้เห็นถึงพลังชาวบ้าน เครือข่าย และทีมวิจัย ในการขับเคลื่อนวิถีชุมชนให้ ทุกคนมีโอกาสได้บริหารจัดการทรัพยากรในพื้นที่ของตนเอง เพื่อให้เกิดความภาคภูมิใจในสิ่งที่สร้างขึ้นมาด้วยน้ำมือของตนเอง
ไม่ใช่แค่วิถี แต่เป็นชีวิตของชาวบ้านทุกคน
คุณลาวัล เบี้ยไธสง หัวหน้าโครงการชุมชนสันป่าเปา เล่าถึงการท่องเที่ยวในครั้งนี้ ว่าเป็นการนำเสนอด้วยการ ชูจุดเด่นในสิ่งที่ชุมชนมี โดยไม่พยายามสร้างสิ่งใดที่ไม่ใช่ตัวตนของคนในชุมชนขึ้น เพราะสิ่งนั้นจะไม่ยั่งยืนและถาวร เนื่องจากเมื่อสร้างแล้ว สิ่งที่ตามมาคือ ผู้ดูแลหรือรับช่วงต่อ ซึ่งไม่มี แต่ถ้าเป็นสิ่งที่มีอยู่ในชุมชนดั้งเดิมอยู่แล้ว สามารถจัดการได้อย่างทันท่วงที ด้วยกำลังของชาวบ้านที่มี ทำให้การท่องเที่ยวนี้เป็นการท่องเที่ยววิถีชุมชนอย่างแท้จริง
ปิดท้ายทริปด้วย คุณแอน – กาญจนา ศรีประเสริฐ ที่ปรึกษาโครงการและหนึ่งในทีมวิจัยชุมชนสันป่าเปา กล่าวถึงภาพรวมกิจกรรมท่องเที่ยวทั้งหมดได้อย่างน่าสนใจว่า “การท่องเที่ยวสันป่าเปา ชาวบ้านทุกคนเข้ามาดูแลจริงๆ มีกลุ่ม และเครือข่ายเข้ามาสนับสนุนและทำงานอย่างจริงจัง ดังนั้น ทริปนี้จึงไม่ได้ฉายให้เห็นเพียงแค่วิถี แต่มันคือชีวิตชาวบ้านทุกคนที่เป็นเจ้าของพื้นที่และทรัพยากรในแหล่งนี้”
ไปสัมผัสความสนุกและความตั้งใจของชาวบ้านกันได้ที่ ‘ชุมชนสันป่าเปา’ อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ หรือติดต่อสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมทริปท่องเที่ยวนี้ได้ที่ วิสาหกิจชุมชนกลุ่มเพียงดินสันป่าเปา โทร. 08-4613-2936
