นครปฐม ค้นพบทายาทคนสุดท้ายตำนานผีนางกวัก ผีนางกวักเป็นการละเล่นประเพณีที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ ตามความเชื่อของคนในชุมชนลาวครั่ง
เมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2560 เวลาประมาณ 18.30 น. นายสลั่น กองกันยา อายุ ๖๗ ปี บ้านเลขที่ ๙๐ หมู่ ๔ ตำบลลำเหย อำเภอดอนตูม จังหวัดนครปฐม ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน หมู่ที่ ๔ ตำบลลำเหย อำเภอดอนตูม จังหวัดนครปฐม
ให้สัมภาษณ์กับผู้สื่อข่าวว่าการเล่นผีนางกวักซึ่งเป็นการละเล่นของชาวบ้านลาวครั่งเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน กว่า ๒๐๐ ปี ซึ่งได้อพยพมาจากประเทศลาวเวียงจันทร์ พร้อมทั้งการละเล่นผีนางกวัก มักจะเล่นช่วงวันสงกรานต์เพราะว่าช่วงวันสงกรานต์ ผีนางกวักจะลงมาเข้าสิงหุ่นไม้นางกวัก ซึ่งตนได้สืบทอดมารุ่นปู่ ย่าตา ยาย มาถึงตนเองเป็นรุ่นสุดท้าย ซึ่งยังหาบุคคลจะมาสืบทอดประเพณีการเล่นผีนางกวักยังไม่ได้เลย และยังหวังว่าอยากให้หน่วยงานกระทรวงวัฒนธรรมมาร่วมสนับสนุนการอนุรักษ์ประเพณีเก่าแก่นี้ไว้ เพื่อสืบทอดต่อไปยังลูกหลาน ลาวครั่งในจังหวัดนครปฐมให้คงอยู่ตลอดไป
การทำหุ่นนางกวักจะทำมาจากไม้ไผ่ นำมาจักสานให้เป็นรูปร่างของนางกวักรูปร่างคล้ายเครื่องทอด้าย ทอผ้า ของคนโบราณที่ใช้ทอเสื้อผ้า เอาไว้ใส่เอง มีแขนเป็นไม้ไผ่ ฐานล่างเอาไว้ให้ผู้หญิงที่มีจิตใจอ่อนโยน มายกขึ้น ถ้าผีนางกวักเข้าสิงหุ่นนางกวักหุ่นจะหนักมาก และเวลาเข้าสิง นายสลั่น กองกันยา ผู้ทำพิธี จะต้องถามผีนางกวักตนนั้นว่าชื่ออะไร มาจากที่ไหน ถ้าไม่ใช่ผีนางกวักจะทำพิธีอัญเชิญออกจากหุ่นนางกวักซึ่งในช่วงเทศกาลวันสงกรานต์ ในการเชิญผีนางกวักจะต้องเชิญช่วงวันสงกรานต์ ช่วงปล่อยผี และจะต้องเป็นทางสามแพร่ง
ทำขัน ๕ ธูปเทียน เงินค่าครู ๕ สตางค์ ในสมัยก่อน ถ้าไม่มีก็ใช้เงิน ๕ บาท และสากตำข้าวอีก ๑ อัน ในการทำพิธีเพื่อเอาไว้ให้นางกวักเข้าร่างหุ่นไม้ไผ่นางกวัก และมีการร้องเพลงเชิญผีนางกวัก
คำร้องเชิญในการเล่นผีนางกวัก
“นางกวักเอย อีลักถักแถก อีแม่เจ้าแยก อีแม่เจ้ายอง หาคนยกคนย่อง ให้เจ้าสูงเทียมฟ้า เจ้าอวดอ้างข้างขึ้นเดือนหงาย กะลิงกะลายเดือนแจ้ง อีแม่แอ้งแม่ง อีแม่นางกวัก ….. เชิญเอ๋ย เชิญลงพระองค์เขาเขียว ซ้างงาเดียวเสด็จลงมา จะลงตัวข้าหรือจะลงตัวใคร ลงทักลงทาย อีแม่ยายยมเอย
ส่วนใหญ่จะเป็นคู่หนุ่มสาวที่มาเล่นสงกรานต์ตามหมู่บ้านจะเสี่ยงทายเรื่องคู่ครองบ้าง เรื่องเอาเงินไว้มือไหนบ้าง เรื่องใครมากับใครบ้าง คนต่างถิ่นมาใครเป็นพ่อเป็นแม่บ้างแล้วแต่จะถามผีนางกวักถ้าเสี่ยงทายถูกก็จะนำเงินค่าครูมาใส่ในพานขัน ๕ ครั้งละ ๑ บาท ๒ บาท หรือ ๕ บาท แล้วแต่จะใส่พาน ส่วนเงินที่ได้จากการเสี่ยงทายจะนำไปแห่ธงสงกรานต์มอบให้วัดทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ผีนางกวักตนนั้นต่อไปอีกด้วย การเล่นผีนางกวักมักเล่นในเวลากลางคืน หลังจากเลิกเล่นจะเชิญผีออกจากกวัก วันรุ่งขึ้นจะเชิญมาเล่นใหม่ การเล่นนี้จะเล่นจนถึงวันสุดท้ายของสงกรานต์ คือก่อนวันสรงน้ำพระ ๑ วัน เงินที่ได้จากการเล่นก็จะนำไปเข้าพุ่มผ้าป่าถวายวัด ในการแห่ธงสงกรานต์
ปนิทัศน์ มามีสุข จ.นครปฐม
