เรื่อง พระรัชกาลบวรรังสี(พระชัยวัฒน์วังหน้า)
โดย. ไผ่ เพชรบุรี
ประวัติพอสังเขป !!! พระบวรรังสี
โดยทั่วไปแล้วการสร้างพระแบบหล่อแล้วแต่งเพิ่มเติมนั้นตามประวัติศาสตร์พระเครื่องเมืองไทยนั้นมีมาตั้งแต่ครั้งสมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานีเรื่อยมายุคอู่ทอง-อยุธยา-จวบจนยุครัตนโกสินทร์ในปัจจุบันนี้ชนิดที่เป็นพระเครื่ององค์เล็กๆที่เราห้อยคอกันอยู่นั้นได้แก่พระส่วนใหญ่ที่วงการเรียกกันโดยทั่วๆไปก็คือ”พระยอดธง”ที่มีเดือยหรือชนวนในการเทหล่อโลหะที่ใช้สร้างพระเหลือให้เห็นอยู่มักนิยมจัดสร้างกันโดยทั่งๆไปให้เราพบเห็นกันก็มีชนิด-เนื้อทองคำ-เนื้อนาค-เนื้อเงิน-เนื้อโลหะผสม(สำฤทธิ์หรือนวโลหะ) เนื้อชิน-เนื้อตะกั่วมีทั้งแบบเนื้อดินเผาหรือปั้นด้วยผงคลุกรักก็เคยพบครับแต่ในที่นี้จะขอกล่าวถึงพระชัยวัฒน์ที่สร้างในยุครัตนโกสินทร์แต่เฉพาะที่เรียกกันว่าพระชัยวัฒน์บวรรังสีเท่านั้นว่ามีประวัติความเป็นมาอย่างไรซึ่งบางส่วนได้สอบถามจากท่านผู้รู้ที่มีชื่อเสียงในวงการพระเครื่องเมืองไทยหลายท่านบางส่วนก็อ้างอิงจากประวัติเรื่องราวจากหนังสือต่างๆเท่าที่พอจะหาได้ในเวลาอันจำกัดนำมาเล่าเรื่องเพื่อให้ท่านได้เป็นแนวทางการศึกษาต่อไปสำหรับพระเครื่องชนิดนี้ต่อไปเราจะขอนำท่านผู้อ่านไปทราบประวัติของบุคคลที่จะเกี่ยวข้องกับการสร้างพระชนิดนี้พอสังเขปก่อนนะครับ
๑.กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ(วังหน้าองค์สุดท้าย)แห่งกรุงรัตนโกสินทร์มีพระราชบิดาคือสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชมารดาคือเจ้าคุณจอมมารดาเอม ประสูติเมื่อ ๖ กันยายน ๒๓๘๑ สวรรคตเมื่อ ๒๘ สิงหาคม ๒๔๒๘ รวมอายุ ๔๗ ปี ๒๒ วัน มีพระนามเดิมว่าพระองค์เจ้ายอดยิ่งยศได้รับพระราชทานอุปราชาภิเศกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวในตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคล
๒. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์พระองค์ทรงเป็นสมเด็จพระสังฆราชไทย พระองค์ที่ ๘ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ทั้งทรงเป็นตันวงศ์ธรรมยุต ครองวัดบวรนิเวศน์วิหาร กรุงเทพมหานคร ประสูติเมื่อ ๑๔ กันยายน ๒๓๕๒ สิ้นพระชนม์เมื่อ ๒๘ กันยายน ๒๔๓๕ มีพระชนมายุ ๘๓ ปี ๑๔ วัน เป็นพระโอรสองค์ที่ ๑๘ ในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน้อยเล็ก มีพระนามเดิมว่าพระองค์เจ้าฤกษ์(ในขณะนั้นเป็นเวลาเริ่มสวดมนต์ตั้งพระราชพิธีบรมราชาภิเศษพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
๓.สมเด็จพระพุฒาจารย์(โต) พรหมรังสี(วัดระฆังฯ)ทรงมีพระนามเดิมว่าโต เกิดเมื่อ ๑๗ เมษษยน ๒๓๓๑
บรรพชาเมื่อ พ.ศ.๒๓๔๓ อุปสมบทเมื่อ ๒๓๕๑ มรณภาพเมื่อ ๒๒ มิถุนายน ๒๔๑๕ พรรษา ๖๔ นับเป็นพระเกจิอาจารย์ที่โด่งดังมีคนรู้จักมากที่สุดองค์หนึ่งแห่งกรุงรัตนโกสินทร์และเป็นผู้สร้างพระเครื่องสมเด็จที่มีราคาสูงสุดในสยามประเทศคือ“พระสมเด็จวัดระฆังฯ”จักรพรรดิแห่งวงการพระเครื่องฯเมืองไทยตามประวัติที่พอสืบค้นได้นั้นกล่าวได้ว่าพระชัยวัฒน์บวรรังสีนั้นมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าพระชัยวังหน้าหรือพระชัยปวเรศก็ได้กรมพระราชวังบวรฯได้มีรับสั่งให้หล่อขึ้นและแต่งพระทุกองค์ให้สวยงามด้วยกรมช่างสิบหมู่ในยุคนั้นมีพระพุทธลักษณะเป็นพระนั่งปางสมาธิ อยู่บนฐานหรืออาสนะส่วนขององค์พระกับฐานนั้นสามารถถอดแยกจากกันได้เป็นฝีมือช่างและการออกแบบชั้นครูในยุคนั้นหล่อด้วยกันสามครั้งมีทั้งชนิดเนื้อทองคำฐานทองคำ-เนื้อทองคำฐานเงิน-เนื้อนาคฐานเงิน-เนื้อเงินฐานเงินและเนื้อพิเศษฯตามแต่บรรดาศักดิ์ของท่านผู้ที่จะได้รับมอบการสร้างครั้งละไม่มากนักคือครั้งละไม่กี่สิบองค์รวมทุกๆเนื้อ
จึงนับว่าเป็นพระเครื่องชนิดหนึ่งที่หาได้ยากเพราะไม่ค่อยพบหมุนเวียนในวงการพระเครื่องเมืองไทยเป็นพระเครื่องที่อย่างน้อยในยุคนั้นคือสมเด็จกรมพระยาปวเรศฯและสมเด็จพระพุฒาจารย์(โต)ได้ร่วมกันปลุกเศกจึงนับได้ว่าสุดยอดในทุกๆด้านครับเนื่องจากพระหาได้ยากภาพที่นำมานี้จึงมีไม่มากครับ
เรื่องราวและเรียบเรียง โดย. ไผ่ เพชรบุรี
สนใจเรื่อง พระเครื่อง ไผ่ เพชรบุรี ยินดีให้คำปรึกษา
ไอดีไลน์# bamboo9595
Tel. 087-155-5515
